بحران ساخت و ساز

 هریک از سه گسل اصلی تهران می تواند  زلزله ای به بزرگی 7 ریشتر به وجود آورد.

و مطابق مدلسازی های انجام شده در همان لحظات اولیه بین 400تا 650 هزار ساختمان ویران می شود . و این یعنی تلفات بین نیم تا 5.1 میلیون نفر ( بسته به زمان وقوع) و بیش از دو برابر این عدد ، مصدوم به جا خواهد ماند .

و بیشتر این خسارت ها به بافت فرسوده اطراف این گسل ها وارد میشود . و این میتواند یک فاجعه بزرگ قرن باشد و بازسازی خانه های فرسوده پایتخت حداقل یک دهه زمان میبرد

بافت فرسوده در کشور حدود 54هزار هکتار است و همین مقدار هم بافت حاشیه نشین است .

میزان ساخت و ساز سالانه در کشور حدود 100هزار متر مربع ( روزانه 300ساختمان ) می باشد یعنی هزینه ای حدود 8هزار میلیارد تومان .

به دلیل ساختارهای متعدد و فردی ، عمر این ساختمان ها و سازه ها یک هشتم میانگین جهان است . و بیش از نیمی از این ساختمان ها از نوع بنایی و بدون اسکلت (عموما در روستاها) هستند. و بیشترین خسارت ها و تلفات در زلزله مربوط به روستاها می باشدبه دلیل نبود مصالح استاندارد به قدر کافی ، ناکارآمدی عوامل (از کارگر تا مهندس طراح) ، ایرادات چرخه بازرسی و نبود کارکرد شناسنامه فنی ساختمان تقریبا دلایل عمده ضعف هستند .
یادمان نرفته در زلزله دی ماه سال 1382 در بم زلزله ای با 6.6 ریشتر رخ داد که بیش از 100هزار مسکن را نابود کرد و 40هزار قربانی گرفت .

و در زلزله سال 1391در منطقه اهر 65روستا به طور کامل ویران شد و 41 روستا خسارت زیادی دید و تقریبا 80درصد مراکز درمانی شهر آسیب دیدند.

به طور میانگین در فلات ایران هر سال شاهد یک زلزله 6ریشتری هستیم و هر 10 سال ، یک زلزله 7 ریشتری
و باید توجه کنیم که تقریبا این زلزله ها در مناطق با تراکم جمعیت متوسط روی داده نه در کلان شهرهایی مثل تهران ، تبریز،شیراز .

فارغ از تمام این مشکلات فاجعه آنجا است که ساختمان هایی با درجه اهمیت بالا ( بیمارستان ، آتش نشانی ، مدرسه ، مراکز فرماندهی بحران ) در اثر زلزله کارآرای خود را از دست میدهند و عملا غیر قابل استفاده میشوند . و در تهران 42درصد این مراکز در یک زلزله 5 ریشتری بلااستفاده میشوند .

با تمام این اتفاقاتی که در ایران افتاده است اگر فکری برای مناطق فرسوده نشود امکان اینکه فاجعه ای جبران ناپذیر در تهران به وجود بیاید است که  در آن صورت جبران آن هزینه های زیادی را به خود اختصاص میدهد و تلفات زیادی را به جا میذارد .

و همچنان ادامه دارد…….

منبع : روزنامه شهروند-| افشین خاتمی‌نوری  |   |کارشناس‌ارشد زلزله‌شناسی|