جان عمران بسته به جان نفت
حوزه عمران یکی از مهم‌ترین و نیرو برترین صنایع اقتصادی کشور است که هرگونه تغییر و تحول در میزان بودجه آن می‌تواند روی قشر وسیعی از فعالان اقتصادی اثرگذار باشد؛ مرکز پژوهش‌های مجلس در این راستا بررسی‌هایی را درباره رابطه بودجه عمرانی و درآمدهای نفتی انجام داده است.
به گزارش ایسنا، مرکز پژوهش‌های مجلس در تحلیلی که از لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ داشته به بررسی اعتبارات سرمایه‌گذاری‌های عمرانی پرداخته است. بر این اساس اعتبارات سرمایه گذاری های عمرانی (موسوم به تملک دارایی های سرمایه ای) در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ حدود ۴۲ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده که در مقایسه با رقم قانون سال ۱۳۹۷ (۶۲ هزار میلیارد تومان) تغییری نکرده است.
با توجه به تورم، این به معنی کاهش بودجه عمرانی است. البته با توجه به میزان تحقق واقعی ارقام بودجه عمرانی در سالیان گذشته، حتی در صورت افزایش این عدد نیز نمی توان در مورد آن تفسیر درستی داشت.
اعداد و ارقام تحقق بودجه های عمرانی در سالیان گذشته به خوبی نشان میدهد که بر خلاف بودجه‌های جاری که دولت‌ها مجبور بودند بپردازند. بودجه‌های عمرانی معمولا با نوسان و کمتر از عدد مشخص شده در قانون محقق شده‌اند (نمودار ۹). متوسط رقم تحقق برای ۲۰ سال گذشته برای بودجه‌های عمرانی حدود ۶۷ درصد و برای بودجه های جاری حدود ۹۷ درصد بوده است.
خط چین‌های نازک، خط روند است که نشان میدهد، میزان تحقق بودجه عمرانی روند نزولی داشته است. همچنین، نسبت رقم تحقق یافته بودجه عمرانی به جاری نیز از حدود ۴۰ درصد در سال ۱۳۷۶ به حدود ۱۷ درصد در سال ۱۳۹۷ رسیده است.
اصولا سرمایه‌گذاری‌های عمرانی برای نگهداری و توسعه ظرفیت‌های اقتصادی انجام می‌شوند. به دلیل نبود قواعد مالی مناسب بودجه‌ای مرتبط با چرخه‌های اقتصادی (که مانع افت بودجه عمرانی به دلیل بالا و پایین شدن‌های نفت شود) و نیز نبود نگاه میان مدت در تنظیم بودجه کشور (یعنی نگاه فقط به سال بودجه ای نباشد)، این قسمت از بودجه، معمولا ارتباط مستقیمی با نوسان نفت پیدا کرده است؛ به طوری که در سال‌های کمبود درآمد نفتی ناشی از کاهش قیمت نفت با تحریم، این بخش نیز نحیف می شود و بخش اعظم بودجه به گذران امور (جاری یا همان هزینه های جاری) می‌گذرد و عمر عمران با استفاده از پول نفت عملا به سر می آید.
نمودار ۱۰ رقم تحقق یافته بودجه هزینه‌های جاری و عمرانی به فیمت ثابت (تورم در رفته) طی ۲۰ سال گذشته را نشان میدهد. خطوط روند نیز با نقطه چین مشخص شده است.
نمودار فوق نشان میدهد که در دو دوره کاهش درآمد نفتی (کادر قرمز اول و دوم) که به ترتیب به دلیل کاهش قیمت نفت و تحریم اتفاق افتاده است، بودجه عمرانی نیز زیر خط روند قرار گرفته است. همچنین در دوران رونق نفتی که با کادر وسط خاکستری نشان داده شده است، بودجه عمرانی بالای خط روند قرار دارد.
نمودار فوق به طور واضح نشان میدهد که عمران و آبادانی بودجه ای، در گیر نفت و چرخه های نفتی است. هر وقت نفت بوده، طرح‌های عمرانی را هم با خودش آورده و هر وقت نبوده، بودجه عمرانی هم از رمق افتاده است.
همچنین، دقت در نوسان بودجه جاری نشان میدهد که این بودجه در ۲۰ سال اخیر مدام به قیمت ثابت در حال افزایش بوده است. شیب این افزایش در دوران پر درآمدی و خوش نشینی دهه ۱۳۸۰، بیشتر بوده و در طول این دهه، هزینه‌های جاری به قیمت ثایت تقریبا دو برابر شده است.
نکته قابل توجه دیگر اینکه ظرفیت منابع بودجه‌ای اختصاص یافته به طرح‌های عمرانی پس از سال ۱۳۹۰ افت کرده و از آن موقع تاکنون تقریبا ثابت بوده است.
به گزارش ایسنا، بودجه عمرانی از این جهت اهمیت دارد که بخش عمده‌ای از نیروی انسانی در کشور را به خود درگیر کرده است و نوسانات در میزان بودجه این صنعت می‌تواند بر روی تعداد بیشتری از افراد اثرگذار باشد. مساله مهم در پروژه‌های عمرانی درواقع مقوله اشتغال است.
این صنعت به دلیل ماهیت ساخت‌وسازی خود نیروی یدی زیادی را می‌طلبد که احتمالا عدم افزایش بودجه در این حوزه علاوه بر ایجاد رکود در فعالیت شرکت‌های بزرگ پیمانکاری روی آنها هم تاثیر خواهد گذاشت.
منبع: ایسنا
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)